Het idee dat bijna elke Europeaan afstamt van Karel de Grote klinkt als een fascinerend sprookje, maar wat als ik je vertel dat de waarheid veel complexer is dan je denkt?
Er wordt vaak beweerd dat bijna elke Europeaan afstamt van Karel de Grote
Dit roept bij mij de vraag op of dit wel echt zo is. Hoewel er waarschijnlijk miljoenen afstammelingen in de hele wereld kunnen zijn die Karel de Grote als voorouder hebben, betekent dit niet dat iedereen dat ook daadwerkelijk is. Als je echt wil bewijzen dat je van Karel de Grote afstamt, moet je de genealogie van tenminste één direkte voorouder van Europese afkomst kunnen traceren tot Karel de Grote zelf. Dit is de enige manier om het met waterdichte bewijzen aan te tonen, iets wat tot nu toe (nog?) niemand heeft gedaan voor zover mij bekend.
Voor het geval je je middeleeuwse geschiedenis bent vergeten
Karel de Grote, wiens geboortejaar niet met zekerheid kan worden vastgesteld, wordt doorgaans geacht in 748 geboren te zijn, hoewel sommige bronnen suggereren dat dit in 742 was. Hij was de eerste heerser na de val van het Romeinse Rijk die een aanzienlijk deel van West-Europa onder zijn gezag verenigde. Als zoon van Pepijn de Korte, die de laatste Merovingische koning afzette en de Karolingische dynastie stichtte, erfde hij een belangrijke politieke positie. Karel de Grote was ook de kleinzoon van Karel Martel, beroemd om zijn overwinning in de Slag bij Tours in 732, waar hij de islamitische expansie in Europa tegenhield. Genealogen hebben zijn afstamming kunnen traceren tot Clovis, de koning van Keulen, die volgens historici rond 420 na Christus leefde.
Ondanks dat Karel de Grote meerdere echtgenotes en achttien kinderen had, zijn er tot nu toe slechts twee van zijn nakomelingen bekend die verder dan de tweede of derde generatie nakomelingen hebben voortgebracht: Lodewijk de Vrome, die in 814 de troon besteeg na de dood van zijn vader, en Pepijn de Jongere.
In theorie is het inderdaad zo dat vrijwel elke Europeaan afstamt van Karel de Grote. Dit is te verklaren door het feit dat in een kwartierstaat het aantal voorouders snel oploopt tot duizenden. Je begint met twee ouders, vier grootouders, acht overgrootouders, zestien betovergrootouders, enzovoort. Echter, deze exponentiële groei van voorouders kan niet oneindig teruggaan in de tijd. Als dat wel mogelijk was, zou je stamboom uit de tijd van Karel de Grote mogelijk meer dan een miljard personen tellen.
Conclusie?
De waarheid is dat we allemaal een beetje van alles zijn en afstammen van volkeren die uit verschillende hoeken van de wereld komen. Als Nederlander ben je een afspiegeling van de Germanen, Friezen, Vikingen, Kelten, Anglo-Saksen en daarmee dus ook een beetje van Karel de Grote. Echter, naarmate we dieper in de geschiedenis duiken, vervaagt de duidelijkheid van ons verleden. In wezen is iedereen die in het negende-eeuwse Europa leefde en nakomelingen heeft nagelaten, een voorouder van elke Europeaan vandaag.
Karel de Grote, de man die West-Europa verenigde, zou volgens sommigen in ons DNA zitten – maar hoe zeker zijn we eigenlijk van deze bewering?
Karel de Grote. Zilver Denier geslagen tussen AD 793 – 812 te Dorestad. Voorzijde: +CARLVS REX FR, kruis / Keerzijde: +DORESTADO, monogram van Karel. Referentie: Prou 62var 1,58 gram. Ex. Collectie Goltbeeck.